Soczewka rozpraszająca

    Program ilustruje powstawanie obrazu w soczewce rozpraszającej. Przedstawiona na rysunku soczewka ma ogniskową   f = -1m. Pozioma biała linia reprezentuje główną oś optyczną soczewki, na której zaznaczone są (pozorne) ogniska F. Przedmiotem jest czerwona strzałka znajdująca się w odległości x od soczewki. Możemy ją przesuwać przeciągając za pomocą myszki lub klikając w  miejscu, w którym chcemy by się znalazła. Szare linie reprezentują przykładowe promienie światła wychodzące z końca strzałki-przedmiotu, biegnące w kierunku soczewki. Na żółto wyróżniono trzy spośród nich. Są to promienie, których bieg łatwo jest wyznaczyć i dlatego używane są do znajdowania położenia i wielkości obrazu. Jeden z tych promieni biegnie równolegle do głównej osi optycznej soczewki. Po przejściu przez soczewkę porusza się tak, jakby wychodził z jednego z jej ognisk F. Kolejny zwrócony jest w kierunku drugiego ogniska F i po przejściu przez soczewkę biegnie równolegle do jej osi głównej. Przedłużenia tych, załamanych w soczewce, dwóch promieni (zaznaczone na zielono) przecinają się wyznaczając miejsce powstania obrazu wierzchołka strzałki-przedmiotu. Przez punkt ten przechodzą również przedłużenia pozostałych, załamanych po przejściu przez soczewkę (a wychodzących z wierzchołka strzałki) promieni a także trzeci z wyróżnionych na żółto promieni (poruszający się w kierunku środka soczewki). Wychodzące z wierzchołka strzałki-przedmiotu promienie zachowują się więc po przejściu przez soczewkę tak, jakby wychodziły z jednego, wspólnego punktu przecięcia się ich przedłużeń. Powstający obraz jest więc obrazem pozornym. Położony jest po tej stronie soczewki, po której znajduje się przedmiot. Podobnie można wyznaczyć miejsce powstania obrazu każdego punktu przedmiotu.
   Jeśli przez y oznaczymy odległość obrazu od soczewki to wartości x, y oraz f spełniają równanie soczewki:


   Ujemna wartość y oznacza, że obraz powstał po tej stronie soczewki, po której znajduje się przedmiot i jest obrazem pozornym. Obraz powstający w soczewce rozpraszającej jest zawsze obrazem pozornym, prostym i pomniejszonym.

Przedmiot (czerwoną strzałkę) ustawiamy w wybranym miejscu klikając lub przeciągając za pomocą myszki.



Program pochodzi ze zbioru Interactive Physics and Math with Java
Autorzy: © Sergey Kiselev and Tanya Yanovsky-Kiselev
© Polskie tłumaczenie i opis: Marek Godlewski, 15.12.2001r.
    Wydawnictwo ZamKor, Kraków